ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

Πρόγραμμα του μαθήματος

1. ΣΚΟΠΟΣ

Σκοπός του μαθήματος είναι:

1.1. Να βοηθήσει το φοιτητή του Τμήματος Γεωγραφίας να αντιληφθεί ότι οι επιστημονικοί κλάδοι των Επιστημών του Χώρου και της Γης και τα σχολικά μαθήματα που απορρέουν από αυτούς αποτελούν ένα γνωστικό σώμα που μπορεί και πρέπει να αποτελεί αντικείμενο και εργαλείο διδασκαλίας στη Γενική Εκπαίδευση και μάλιστα στη χώρα μας, και να του επισημάνει ότι ή γεωγραφική διδασκαλία καθώς και η σημειωθείσα υποβάθμισή της αποτελούν σοβαρές επιλογές γεωπολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου, που πρέπει να αντιμετωπίσει ο κοινωνικά ευαίσθητος γεωγράφος.

1.2. Να τον ευαισθητοποιήσει απέναντι στο σύγχρονο ψυχοπαιδαγωγικό προβληματισμό σε σχέση με το περιεχόμενο και τη διδασκαλία της Γεωγραφίας και να του επισημάνει την αξία της ορθής διδακτικής παρουσίασης των κλάδων της Γεωγραφίας εφοδιάζοντάς τον ταυτόχρονα με χρήσιμες γνώσεις διδακτικής στρατηγικής και καλλιεργώντας του δεξιότητες διδακτικής πρακτικής.

1.3. Να τον καταστήσει ικανό να κατανοήσει (και ενδεχομένως να επιλύσει) τα προβλήματα που συνδέονται με τον εκπαιδευτικό προγραμματισμό και το διδακτικό σχεδιασμό αντικειμένων από τη Γεωγραφία και τους συναφείς κλάδους σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

1.4. Να τον ενημερώσει για τις δυνατότητες και τις μεθόδους εκπαιδευτικής αξιολόγησης (προσωπικού και δραστηριοτήτων) γενικά και ιδιαίτερα στο χώρο της Γεωγραφίας.

1.5. Να του προβάλει την ανάγκη για αναζήτηση και αποδοχή ενός ανθρωπιστικού εκπαιδευτικού ιδεώδους που να απορρέει από την προβληματική του χώρου -ως Γης των Ανθρώπων και κατοικίας του ελληνικού λαού- και των επιστημών του.

Επίσης, προεκτείνοντας τα ανωτέρω,

1.6. Να τον διευκολύνει σε θέματα ορθής προσωπικής επικοινωνιακής συμπεριφοράς χρήσιμα α) για την προβολή της γεωγραφικής επιστήμης και σκέψης στην Ελλάδα και β) για τις εν γένει μελλοντικές επαγγελματικές του επιδιώξεις.

1.7. Να τον ευαισθητοποιήσει απέναντι στις πολλαπλές διεπιστημονικές προεκτάσεις της γεωγραφικής επιστήμης και, μέσα στο πνεύμα της Διττής Κουλτούρας (Dual Culture), να του επιτρέψει α) να χαρεί τις σχέσεις της επιστήμης του με την Tέχνη και β) να συμβάλει στην κοινωνική, πολιτισμική, καλλιτεχνική και εκπαιδευτική κριτική που σχετίζεται με τις αναπαραστάσεις του γεωγραφικού περιβάλλοντος.

2. ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ

2.0. Ιστορία και οργάνωση της εκπαίδευσης με έμφαση στη γεωγραφική εκπαίδευση στη Ελλάδα και συγκριτικά με άλλες χώρες. Περιοδολόγηση της ιστορίας της γεωγραφικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Η σημερινή κατάσταση της γεωγραφικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα ως εκδήλωση αυταρχικού εκπαιδευτικού πνεύματος. Γεωπολιτική προσέγγιση και ιδεολογική ερμηνεία της υποβάθμισης του μαθήματος της γεωγραφίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

2.1. Η διδακτική και η σχέση της με τους λοιπούς κλάδους των παιδαγωγικών. Γενική και ειδική διδακτική. Στοιχεία γνωστικής ψυχολογίας και θεωρίας της μάθησης. Μαθησιακοί παράγοντες, η αλληλεπίδραση μαθητή-δασκάλου. Στοιχεία από την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και από την οικονομία της εκπαίδευσης.

2.2. Γεωγραφία και διακλαδικότητα (Α). Η γεωγραφία ως θετική και ως κοινωνική επιστήμη. Μονοκλαδική, πολυκλαδική και διακλαδική/συστημική διδακτική προσέγγιση. Σχέσεις και διαπλοκές με τα άλλα μαθήματα. Η διακλαδικότητα (διεπιστημονικότητα) και ο κεντρικός ρόλος της γεωγραφίας. Τα συναφή με τη γεωγραφία μαθήματα: Σπουδή Περιβάλλοντος, Γεωλογία, Τοπική Ιστορία, Ευρωπαϊκές Σπουδές, Δημογραφία, Κοινωνική και Πολιτιστική Ανθρωπολογία, Φυσική Ανθρωπολογία, Εθνολογία, Κοινωνιολογία.

2.3. Γεωγραφία και διακλαδικότητα (Β). Η γεωγραφία ως τέχνη. Καλλιτεχνικές διακλαδικές διδακτικές προσεγγίσεις και γεωγραφούσες τέχνες. Ο διδακτικός χαρακτήρας του έργου μερικών ζωγράφων (Magritte, Johns, Hopper, Caillebotte). Ο εξωσκηνικός θεατρικός χώρος ως διδακτική αφετηρία (Αυλή των θαυμάτων, Ο Βυσσινόκηπος). Διδακτική προσέγγιση της κινηματογραφικής πόλης (Γυμνή πόλη, Το Κεφαλόβρυσο). Λογοτεχνία και ποίηση.

2.4. Παιδαγωγικά και διδακτικά προβλήματα που συνδέονται με τη διδασκαλία της γεωγραφίας ως κοινωνικής επιστήμης: Εθνοκεντρισμός και λοιποί «ηγεμονο-κεντρισμοί», ενδοεθνική γεωπολιτική και εσωτερική νομιμοποίηση - ιδεολογικός πειθαναγκασμός, έννοια του πολιτισμού, εξωτισμός, κοινωνιολογισμός, άγνοια και αγνόηση της τοπικής φυσικής και κοινωνικής γεωγραφικής πραγματικότητας και της παγκόσμιας επικαιρότητας, μειονοτικές και εδαφικές προεκτάσεις, διεκδικήσεις των ατόμων στο χώρο, ιδιοκτησιακή επιθετικότητα και κοινωνική αδικία με αφετηρία το χώρο. Οι μεταγεωγραφικοί χαρακτήρες του μαθήματος.

2.5. Ταξινομία κατά Bloom και στόχοι του μαθήματος. Γνωστικοί και συναισθηματικοί στόχοι. Τα επίπεδα προσέγγισης της διδακτέας ύλης: γνώση, κατανόηση, εφαρμογή, ανάλυση, σύνθεση, αξιολόγηση. Στοχοθεσία σε συγκεκριμένα σχολικά-γεωγραφικά περιβάλλοντα, όπως το ελληνικό λύκειο. Επιλογή διδακτέας ύλης (παραδείγματα): Γεωγραφία των ακτών και των λιμανιών, γεωπολιτική του ελλαδικού χώρου, επεμβάσεις στο χώρο, φυσικές καταστροφές, η πόλη, η Μεσόγειος.

2.6. Ο διδάσκων ως εκτελεστής των κεντρικά εκδιδόμενων εκπαιδευτικών εντολών: Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Το Curriculum. Το σχολικό εγχειρίδιο. Παραγωγή και χρήση. Ξένες σχολικές εκδόσεις διδασκαλίας γεωγραφίας και βοηθήματα. Σύντομη συγκριτική μελέτη.

2.7. Ο διδάσκων ως δημιουργός του διδακτέου αντικειμένου: Σύλληψη και παραγωγή ενός πρωτότυπου μαθήματος. Στάδια ανάπτυξης μιας διδακτικής ενότητας. Οι δυνατότητες ανάληψης ή καθοδήγησης μιας επιτόπιας έρευνας. Το project. Μεθοδολογία. Team-teaching.

2.8. Προετοιμασία και πραγματοποίηση της διδασκαλίας (Α). Η αξιοποίηση του κειμένου (ανάλυση περιεχομένου), της ετυμολογικής επισήμανσης, του μνημοτεχνικού κανόνα, της προσομοίωσης, των λογισμικών, του Internet, των παιγνιδιών, των παιγνιδιών ρόλων. Εφαρμογές απλών προγραμμάτων Basic.

2.9. Προετοιμασία και πραγματοποίηση της διδασκαλίας (Β). Χρήση των οπτικο-γραφο- ακουστικών μέσων. Αξιοποίηση της σταθερής και κινηματογραφικής εικόνας (σημειολογία), του χάρτη, της μαθηματικής συνάρτησης, της γραφικής παράστασης, του πίνακα δεδομένων, των φυσικογεωγραφικών και γεωλογικών ευρημάτων και των ανθρωπογεωγραφικών βοηθημάτων. Η σχολική εκδρομή ως ευκαιρία γεωγραφικής διδασκαλίας.

2.10. Προετοιμασία και πραγματοποίηση της διδασκαλίας (Γ). Βοηθητικές τεχνικές με βάση τις μεγάλες σχολές γεωγραφικής σκέψης και διδασκαλίας: Παράδειγμα, η χωρηματική προσεγγιση του Roget Brunet και η γεωπολιτική προσέγγιση του Yves Lacoste. Νέα γεωγραφία και ποσοτική προσέγγιση. Περιβαλλοντική ψυχολογία και ψυχογεωγραφικές προσεγγίσεις.

2.11. Η αξιολόγηση: έλεγχος γνώσεων και ενδεχόμενη σύνθεση γνώσεων ή εφαρμογή αποκτημένων γνώσεων στον εξωσχολικό χώρο. Συστήματα βαθμολογίας, μορφές γραπτών δοκιμίων και μέθοδοι βαθμολόγησής τους, διαδικασίες επιλογής. Αξιολόγηση προσωπικού. Αξιολόγηση βοηθημάτων, γεωγραφικών εκδόσεων και σχολικών/εκπαιδευτικών περιοδικών.

2.12. Ζητήματα εκπαιδευτικής πρακτικής: ποιοτική και ποσοτική επάρκεια του διδάσκοντος προσωπικού. 'Εννοια και παιδαγωγική του "δευτερεύοντος" μαθήματος, του μονόωρου μαθήματος και του μαθήματος επιλογής και αξιολόγησης. Οι δυνατότητες συνεργασίας του διδάσκοντος προσωπικού στο σχολείο στα πλαίσια της διακλαδικότητας και του Team-teaching. Το εκπαιδευτικό λειτούργημα/επάγγελμα.

2.13. Διδακτική της πόλης – «πολεογραφία». Περιεχόμενο και αξία. Παιδαγωγικές αβεβαιότητες: Η Κωνσταντινούπολη και το Παρίσι ως μείζονες πολεογραφικές σταθερές του ελληνικού εκαπιδευτικού συστήματος. Κριτική. Διεπιστημονικότητα/διαθεματικότητα και πόλη. Το πλήθος των πόλεων ως διδακτικό πρόβλημα. Διαχείριση πολεογραφικών καταλόγων και συγκρίσεις.

2.14. Η τριτοβάθμια γεωγραφική εκπαίδευση στην Ελλάδα. Τα τμήματα γεωγραφίας. Ιστορικό της ίδρυσης και εξέλιξη. Η προετοιμασία διδασκάλων γεωγραφίας στα ΤΓ. Παρουσίαση - κριτική. Η ίδρυση των ΤΓ ως εθνική εκπαιδευτική αναγκαιότητα. Η πανεπιστημιακή γεωγραφία ως θεσμός ανάδειξης της κρίσης του χώρου στην Ελλάδα στα πλαίσια μια «ενδοεθνικής γεωπολιτικής».

2.15. Ζητήματα επικοινωνιακής πρακτικής: Αξιοποίηση των γνώσεων που έχουν αποκτηθεί και των δεξιοτήτων που έχουν καλλιεργηθεί σε μια συγκροτημένη παρουσίαση του γεωγράφου ως ομιλητή, παρουσιαστή, συνεντευξιαζόμενου, δημοσιογράφου, επαγγελματικού συνεργάτη και διαπραγματευτή, εκδότη, πολιτικού αναλυτή, σχεδιαστή και καλλιγράφου κ.λ.π.

3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

3.0. Η αξιολόγηση των συμμετεχόντων γίνεται με βάση

Οι λεπτομέρειες υπολογισμού του συνολικού βαθμού καθορίζονται στην αρχή του έτους.

Να ποιες εργασίες προτείνονται:

3.1. (α) Κριτική εγχειριδίων και σχολικών βοηθημάτων γεωγραφίας. (β) Κριτική από γεωγραφική σκοπιά (π.χ. περιγραφική, τοπωνυμική, εικονογραφική-χαρτογραφική, γεωπολιτικο-ιδεολογική, οικονομικο-γεωγραφική κ.λπ.) του περιεχομένου διαφόρων σχολικών μαθημάτων.

3.2. Κατάρτιση ενός σχολικού αναλυτικού προγράμματος γεωγραφίας. (Π.χ. σκοποί, θεματολόγιο και πλαίσιο αξιολόγησης ανθρωπογεωγραφίας) ή τροποποίηση ενός υπάρχοντος αναλυτικού προγράμματος με αφετηρία κάποιο γενικό σκοπό, ειδικό στόχο ή συγκεκριμένη σκοπιμότητα.

3.3. Παραγωγή υλικού αξιολόγησης «κατά κατηγορίες της ταξινομίας Bloom» με βάση κεφάλαια βιβλίων γεωγραφίας και άλλων ειδικών μαθημάτων που διδάσκονται στο Τμήμα Γεωγραφίας.

3.4. Κατάρτιση ενός παιδαγωγικού σχεδιάσματος: Σκοποί, περιεχόμενο, ερωτήσεις κατανόησης ενός ωριαίου μαθήματος-θέματος. (Π.χ. Γεωγραφία της παγκοσμιοποίησης, ανθρωπογεωγραφία των φυσικών καταστροφών).

3.5. Παραγωγή οπτικο-γραφο-ακουστικού υλικού διδασκαλίας (φωτογραφίες, διαφάνειες, πίνακες, αφίσες, χάρτες, βίντεο, πολυμέσα, μαγνητοταινίες, σύνθεση φωτοτυπιών).

3.6. Επεξεργασία ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, χρήση λογισμικού ή του Διαδικτύου (Internet) για τη διδασκαλία, την αξιολόγηση και την τεκμηρίωση του μαθήματος της γεωγραφίας.

3.7. Συμμετοχή στην πραγματοποίηση δοκιμαστικής διδασκαλίας σε σχολείο του Ν. Λέσβου και σε διοργάνωση επακόλουθης παιδαγωγικής συνεδρίας κριτικής.

3.8. Κατάρτιση και προώθηση ερωτηματολογίου διδακτικής της γεωγραφίας και συναγωγή συμπερασμάτων.

3.9. Κατάρτιση συλλογής ειδήσεων, άρθρων και επιστολών από τον Τύπο με περιεχόμενο διδακτικής σημασίας (π.χ. για μια χώρα, μια περιφέρεια ή για ένα πρόβλημα του χώρου).

3.10.Αναζήτηση και εντοπισμός γεωγραφικού ή ανθρωπογεωγραφικού υλικού στο λεσβιακό χώρο και κατάρτιση σχεδίου διδακτικής αξιοποίησής του.

3.11.Συμμετοχή σε μια πανελλήνια εκπαιδευτική έρευνα με καθοδήγηση του διδάσκοντος ή συμμετοχή σε παρόμοια εργασία άλλου διδάσκοντος.

3.12.Μεταφορά ενός κειμένου ή έργου σε οπτικο-γραφο-ακουστική μορφή, π.χ. γεωγραφία του μυθιστορήματος «Τα σταφύλια της οργής» του Τζον Στάινμπεκ.

3.13. Ευαισθητοποίηση σε ιδιαίτερα εκπαιδευτικά και παιδαγωγικά θέματα ή σε χωροκεντρωμένα ζητήματα της κοινωνίας και της νεολαίας ή της τοπικής κοινωνίας του Ν. Λέσβου.

Στίξτε εδώ για να δείτε τίτλους και περιεχόμενα από ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ - ΦΟΙΤΗΤΡΙΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ.

Στίξτε εδώ για να δείτε τίτλους και περιεχόμενα από τις πολύ περισσότερες ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ - ΦΟΙΤΗΤΡΙΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ.

[GEANDER'S HOME PAGE] |
[ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ] | [ΕΙΔΟΣ ΘΕΜΑΤΩΝ] | [ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ] | [ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ]

© Copyright 1999 Ioannis Rentzos All rights reserved

Geander's pages are hosted by GeoCities Get your own Free Home Page